علم کوه، فنی ترین قله ایران
1402/04/04 ایران
همان‌طور که از لقبش پیداست تخت سلیمان بزرگ‌ترین ناحیه کوهستانی یخچالی را در کشورمان دارد. از جمله یخچال‌های این منطقه باید سرچال، علم چال، تخت سلیمان، مرجیکش، خرسان، هفت خوان، چالون، شانه کوه و اسپلیت را نام برد.
قله علم کوه در کدام استان است؟
قله علم کوه در منطقه تخت سلیمان واقع در استان مازندران قرار دارد. این قله مرتفع در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهر کلاردشت واقع شده و از مناطق همجوار آن می‌توان به رودبارک، کلاردشت و روستای پراچان طالقان اشاره کرد.
مسیرهای صعود به علم کوه
شاید قله علم کوه دومین قله بلند ایران باشد. اما وقتی صحبت از سختی مسیر صعود می‌شود، این کوه می‌تواند رتبه اول را از آن خود کند. قله علم کوه دارای دو جبهه اصلی شمالی و جنوبی برای صعود است که هر کدام شامل مسیرهای متفاوتی می‌باشند. جبهه جنوبی قله علم‌کوه مسیر آسان‌تری دارد که از حصارچال آغاز می شود. به همین دلیل اکثر صعود‌ها از این جبهه انجام می‌شود مبدأ جبهه شمالی نیز علم چال است و شامل سه مسیر سیاه سنگ‌ها، گرده آلمان‌ها و دیواره علم کوه است.
باید بدانید که مسیرهای دسترسی به این کوه بلند قامت متعدد است و هر کوهنورد با توجه به آمادگی جسمانی خود می‌تواند روش و مسیر صعود خود را تعیین کند.
علم چال، مبدأ مسیرهای صعود به قله‌های تخت سلیمان
جبهه شمالی از مبدأ علم چال آغاز می‌شود، . البته علم چال مبدأ صعود قله‌های دیگری چون نظیر هفت‌خوان‌ها، خرسان‌ها، تخت سلیمان، چالون، سیاهکمان، شانه کوه، میان سه چال و… نیز محسوب می‌شود. در مسیر علم چال تا علم کوه چندین پناهگاه برای استراحت کوهنوردان قرار گرفته است. از جمله این پناهگاه‌ها باید به قرارگاه ونداربن در ارتفاع ۲۲۵۰ متری، پناهگاه سیاه سنگ در ارتفاع ۴۳۵۰ متری، پناهگاه سرچال در ارتفاع ۳۸۵۰ متری و پناهگاه خرسان در ارتفاع ۴۷۰۰ متری اشاره کرد.
مسیر حصارچال
هر کجای ایران که هستید می‌دانید که اول باید خودتان را به کلاردشت، رودبارک برسانید تا بتوانید صعود به قله علم‌کوه را آغاز کنید. برای رسیدن به مسیر جنوبی این قله در منطقه تنگ گلو باید مسیر را از یک جاده خاکی شروع کنید. البته این جاده را تا ناحیه ونداربن می‌توانید با ماشین سواری طی کنید اما از ونداربن تا تنگ گلو دیگر برای عبور ماشین سواری مناسب نیست.
پس از رسیدن به تنگ گلو مسیر کوهپیمایی شما تا حصار چال آغاز می‌شود. این کوهپیمایی به طور متوسط ۲ تا ۳ ساعت از شما زمان می‌برد. بسیاری از کوهنوردان شب را در این منطقه به صبح می‌رسانند. پناهگاه حصار چال در ارتفاع ۳۸۰۰ متری قله علم کوه قرار دارد. در ادامه صعودتان درگیر مسیرهای فنی نمی‌شوید و در زمان ۳ تا ۴ ساعت به قله می‌رسید. این مسیر یکی از متداول‌ترین مسیرهای صعود به قله علم‌کوه محسوب می‌شود.
مسیر سیاه سنگ
مسیر سیاه سنگ مسیری فنی است که نیاز به داشتن مهارت کافی دارد. اما با این حال ساده‌ترین مسیر شمالی است.
برای صعود به قله علم‌کوه از مسیر سیاه رنگ به قرارگاه ونداربن می‌رسید و از آنجا مسیر کوهنوردی خود را آغاز کنید. قرارگاه ونداربن در ارتفاع ۲۲۰۰ متری این منطقه قرار دارد. با گذر از ونداربن، جانپناه سرچال، علم‌چال و گردنه سیاه‌سنگ از سمت شرق به قله علم‌کوه می‌رسید.
مسیر گرده آلمان‌ها
مسیر گرده آلمان‌ها یا همان مسیر گرده سنگی است که به دلیل فتح به وسیله آلمانی‌ها اینگونه نام‌گذاری شد. با اینکه این مسیر از سیاه سنگ کوتاه‌تر است اما بسیار سخت‌تر و فنی‌تر از آن محسوب می‌شود که با چند قسمت فنی ابزار‌گذاری و کار با طناب همراه است. یک سنگنورد نرمال می‌تواند این مسیر را بین ۵ تا ۸ ساعت طی می‌کند.
البته ابتدای مسیر گرده آلمان‌ها تا کفی با سیاه سنگ یکسان است اما برای رسیدن به قله علم‌کوه باید به سمت راست بروید. نشانه این مسیر سکوی آرش است. بعد از گذشتن از آن باید به سمت گردنه بالا بروید. اما توجه داشته باشید که نرسیده به گردنه شانه کوه باید برای رسیدن به قله باید به صورت اریب و به سمت گردنه شانه کوه تراورس کنید. در حقیقت مسیر گرده آلمان‌ها از این نقطه آغاز می‌شود.
در واقع مسیر صعود گرده آلمان‌ها از گردنه شانه کوه آغاز می‌شود. پس تجهیزات خود را حاضر کنید و صعودتان را با انرژی ادامه دهید. در ادامه مسیر به دو رکابی می‌رسید که نوید آغاز مسیر صعود فنی شماست. پس از آن باید سه رکابی را طی کنید و پس از تراورس بزرگ به تک رکابی یا رکاب چوبی می‌رسید که سومین قسمت از مسیر فنی گرده آلمان‌ها می‌باشد.
بعد از طی کردن آن، سنگ سماور علم کوه را خواهید دید. سنگ سماور علم کوه نشان معروف مسیر گرده آلمان‌ها می‌باشد که به وسیله این شاخصه از همه سمت قابل تشخیص است و یکی از معروف‌ترین و جالب‌ترین صخره‌های استان مازندران محسوب می‌شود که مورد توجه بسیاری از ورزشکاران قرار گرفته است. در انتهای مسیر گرده آلمان‌ها پناهگاه خراسان را در فاصله ۵۰۰ متری خود می‌بینید. هم اکنون برای صعود به قله باید به سمت چپ حرکت کنید و در امتداد خط الرأس مسیر خود را ادامه دهید تا به قله علم کوه برسید.
مسیر دیواره علم کوه
در حقیقت این مسیر دشوارترین مسیر برای صعود به قله از جبهه شمالی است. این دیواره حدود ۶۵۰ متر ارتفاع دارد و یک دیواره سنگی عمودی است. جالب است بدانید شهرت این منطقه به دلیل دیواره این قله است که فنی‌ترین و سخت‌ترین مسیر سنگنوردی و دیواره‌نوردی در سطح کشور است به طوری که کوهنوردان خارجی و وطنی زیادی را به سمت خود جذب کره است.
جنس دیواره علم‌کوه از نوع گرانیت متخلخل و به رنگ حنایی روشن است و مسیر آن هم از رودبارک شروع می‌شود و شما با گذر از ونداربن، جانپناه سرچال، علم‌چال و دیواره شمالی به قله علم کوه می‌رسد. البته این دیواره مسیرهای متفاوتی برای صعود دارد که درجه سختی آن‌ها با یکدیگر متفاوت می باشد. از نمونه این مسیر‌ها باید به هاروی روست، آرش، کرمانشاهی‌ها، احسان، ایتالیایی‌ها (کریستال فال)، ایرانی‌ها، لهستانی‌ها ۴۸، راژیا (به معنای دشت، نام قدیم قزوین)، کرجی‌ها، همدانی‌ها ۶۷ و ۶۹، فرانسوی‌ها، لهستانی‌ها ۵۲، شکوه، بامداد، اراکی ها و تبریزی ها اشاره کرد.
در این میان،مسیر هاری روست نسبتاً آسان‌ترین مسیر دیواره علم کوه محسوب می‌شود. این مسیر از کف علم چال که یک پناهگاه خرابه در آن وجود دارد؛ آغاز می شود و به یک مسیر سنگی منتهی می‌شود. بعد از گذر از آن و شکاف یخچال به پای دیواره می‌رسید. مسیر هاروی روست در سمت چپ دیواره قرار دارد. پس از سه طول از سمت شرق قله علم‌کوه به خط الرأس خواهید رسید.
پیشنهاد می‌کنیم برای صعود دیواره برنامه‌ریزی کنید و تمرین‌های مداوم روی دیواره‌ها داشته باشید. دست کم دو سال تجربه سنگنوردی منظم برای صعود به دیواره علم کوه الزامی می‌باشد. مسیر هاری روست (هری روست) در بین کوهنوردان به نام روست-علایی نیز شناخته می‌شود.
آب و هوای علم کوه در چه زمانی از سال مساعد است؟
بهترین زمان صعود به قله علم‌کوه تابستان و خصوصاً نیمه دوم تیر است. پاییز و زمستان در این منطقه به دلیل بارش برف سنگین، طوفان و ریزش متوالی بهمن همراه است و تا بهار این خطرات ادامه دارد. اما در تابستان باد از سمت غربی و منطقه سه‌هزار می‌وزد و سرچشمه‌های متعددی به دلیل وجود یخچال‌های گوناگون در این منطقه یافت می‌شود.
البته باید توجه داشت که آب و هوای این مناطق کوهستانی به شدت متغیر می‌باشد و ممکن است در حین صعود ناگهان با سرمای هوا یا مه گرفتگی شدید مواجه شوید. پس قبل از حرکت حتماً آب و هوای منطقه را بررسی کنید.
پوشش گیاهی و جانوری
از نمونه‌های پوشش گیاهی در منطقه تخت سلیمان ارس خزنده، گیاهان بالشتکی نظیر کلاه میر حسن و چوبک و گون اشاره کرد. گیاهان این منطقه اغلب دارویی هستند اما هر چه به ارتفاعات بالاتر می‌روید به دلیل سرما و بارش برف گیاهان کمتری رشد می‌کند.
از گونه‌های جانوری پر جمعیت این منطقه می‌توان خرس قهوه‌ای، بز، پلنگ، گرگ، شغال، روباه، کبک دری و معمولی را نام برد.
اولین‌ها و ماندگار‌های قله علم کوه
- اولین گزارش نوشته شده در مورد قله علم کوه و منطقه تخت سلیمان در سال ۱۲۸۱ شمسی توسط برادران برن مولر آلمانی تهیه شده است. آن‌ها این کوه را بزرگ‌ترین قله آن منطقه شناسایی کردند.
- اولین شخصی که بر این قله پای نهاد داگلاس باسک کوهنورد و نقشه بردار انگلیسی بود که در سال ۱۳۱۲ برای نقشه برداری از رشته کوه البرز، کوه‌های آن منطقه را فتح کرد.
- اولین صعود فنی دیواره علم کوه نیز در سال ۱۳۱۵ توسط یک گروه آلمانی از گردنه شانه کوه میسر شد و به همین دلیل به نام گرده آلمانی‌ها شناخته شد.
- اولین گروه کوهنوردان ایرانی نیز در سال ۱۳۱۹ بود که به سرپرستی ارسلان خلعتبری و با شرکت تقی آزرمی و نجم آبادی از طریق حصار چال به قله علم کوه صعود کردند.
- اولین بانوی ایرانی عصمت قاضی بود که در سال ۱۳۲۹به همراه یک گروه کوهنوردی قله علم کوه را فتح کرد.
- اولین صعود زمستانی نیز توسط گروه کوهنوردی به سرپرستی حسین رضایی در سال ۱۳۳۷ انجام شد.
- اولین تلاش برای صعود دیواره علم کوه در سال ۱۳۴۳ توسط هاری روست آلمانی و فضل الله امیر علایی کوهنورد ایرانی انجام شد.
- اولین موفقیت برای صعود دیواره توسط یک گروه ایرانی با نام ابر مرد در سال ۱۳۴۷ به سرانجام رسید.
- اولین صعود انفرادی بر روی این دیواره در سال ۱۳۶۰ عملی شد، محمد شهید دخت توانست در مدت ۳ روز از مسیر “اورال تبریز” دیواره علم کوه را صعود کرده و خود را بر روی قله برساند.
- اولین صعود انفرادی زمستانه این دیواره در بهمن ماه ۱۳۶۹ توسط محمد نوری با موفقیت به اتمام رسید.
توصیه ستاره شرق به شما
حقیقتاً باید بدانید قله و دیواره علم کوه هدف دشواری است اما غیر‌ممکن نیست. دیواره‌نوردان، سنگنوردان و کوهنوردان فنی همیشه صعود به این دیواره را یک هدف مهم معرفی می‌کنند و برای رسیدن به هدف‌های مهم باید تلاش‌های بزرگی انجام داد. پس ستاره شرق به شما توصیه می‌کند پس از تمرین‌های فراوان تلاش خود را بر دیواره علم کوه محک بزنید. برای رویا‌های بزرگ خود تلاش کنید. شاید تحقق آن‌ها در یک قدمی شما باشد!
برای انگیزه بیشتر و امید به موفقیت در این راه می‌توانیم به سنگنورد پر افتخار میهنمان، آقای فرشاد میجوجی اشاره کنیم که این دیواره را مانند خانه دوم خود می‌دانند و صعود‌های چند باره و تمرین‌های فوق‌العاده ایشان بر این دیواره، بسیار قابل تحسین است. صعود و فرود سرعتی با دوچرخه دانهیل به این قله و گشایش سبکبار مسیری نو بر روی برگ تورنادو دیواره غربی از جمله افتخارات وی می‌باشد.
تعداد بازدید : 306
نظرات دیگران؛