فراموش نکنید؛ ترس فقط در ذهن شما نیست، بلکه بدن هم به آن واکنش نشان می‌دهد.
ترس از ارتفاع و راه‌های کنترل آن
1402/04/28 پزشکی کوهستان
علائم آکروفوبیا چیست؟
در حالت کلی ترس باعث ترشح هورمون استرس می‌شود که در اصطلاح علمی به آن کورتیزول می‌گویند. در جامعه امروز همگی به خوبی از کارکرد استرس و تاثیر آن در زندگی روزمره آگاهیم و می‌دانیم به نوبه‌ی خود باعث اختلال در قوای ادراکی و بازخورد فیزیکی می‌شوند.
برای مثال اگر در کوهپیمایی با فردی که دچار آکروفوبیا باشد هم مسیر شوید؛ حتماً در مواقعی شاهد حرکات ناشی از ترس شخص می‌شوید. مانند گرفتن شاخه‌ها، با دست سنگ و صخره‌ها را نگه‌داشتن در زمان صعود و متأسفانه در بدترین حالت قادر به ادامه دادن مسیر نیستند. علائم ترس از ارتفاع در هر شخص متفاوت است و به دو صورت فیزیکی و روانی نمود پیدا می‌کند یا می‌تواند یکی از این علائم باشد و یا مجموع هر دو حالت را شامل شود.
علائم فیزیکی آکروفوبیا
درست است که ترس حس طبیعی است، اما گفتیم اگر به مرحله‌ای برسد که قدرت انجام فعالیت را از شخص بگیرد؛ دیگر یک بیماری محسوب می‌شود. هر بیماری علائم خاص خودش را دارد. از علائم فیزیکی آکروفوبیا می‌توانیم به چند مورد اشاره کنیم. اگر خودتان ترس از ارتفاع ندارید، حتماً به مطالعه راجع به این موضوع بپردازید؛ تا اگر در کوهنوردی به مورد مشابه برخوردید، قادر به کمک کردن باشید. همراهی این اشخاص به صورت اصولی خودش یک راه درمان محسوب می‌شود که در این مقاله به تفصیل آن می‌پردازیم.
از علائم فیزیکی آکروفوبیا شاید اولین و شایع‌ترین مورد؛ تعریق باشد. شخص مبتلا وقتی در نزدیکی ارتفاع قرار می‌گیرد، تمام بدنش شروع به تعریق غیرعادی و بیش از حد می‌کند.
در زمان کوهپیمایی در ارتفاعات فرد مبتلا وقتی در موقعیت قرار می‌گیرد، ناخودآگاه دستش را به سمت قلبش می‌برد، زیرا در قفسه سینه درد و گرفتگی احساس می‌کند که بسیار سخت و گاهی اوقات غیرقابل تحمل می‌شود.
بالا رفتن ضربان قلب یکی دیگر از علائم ترس از ارتفاع است که اگر با نشانه‌های قبلی آکروفوبیا همراه شود، امکان بروز خطرات جبران ناپذیر را فراهم می‌کند؛ مخصوصاً اگر آخرین مرحله علائم فیزیکی؛ یعنی لرزش و سرگیجه هم با آن ادغام شود، خطر سقوط فرد را دو چندان می‌کند.
علائم روانی آکروفوبیا
تا اینجا واکنش فیزیکی بدن در مواجه شدن با ترس در ارتفاع را مورد بررسی قرار دادیم، اما واکنش‌ها به همینجا محدود نمی‌شود و متأسفانه علائم روانی نیز دارد. مثل:
– وحشت‌زدگی در مواجهه با موقعیت.
– اضطراب و دلهره بیش از حد معمول
– نگرانی بیش از حد در برخورد با ارتفاع
راه درمان ترس از ارتفاع چیست؟
دو راهکار برای مواجه شدن با موضوع ترس از ارتفاع در دسترس است. اولین راهکار که اصولاً برای تمام بیماری‌ها سریع‌ترین راه محسوب می‌شود؛ درمان دارویی برای مقابله با اضطراب و هیجان است، اما در خصوص فوبیا از ارتفاع خیلی گزینه موثری نیست. ممکن است در لحظه فرد را به آرامش دعوت و از بروز علائم حاد جلوگیری کند، منتها مشکل از ریشه همچنان باقی است؛ بنابراین روش درمان اصولی شناخته نمی‌شود.
راه حل دوم که این روزها بیشتر مورد توجه قرار گرفته، رفتار درمانی است؛ یعنی مواجه شدن با واقعیت و یا نوع پاسخی که در موقعیت ترس از ارتفاع، شخص مبتلا به آکروفوبیا خواهد داشت. در این خصوص درمانگر، می‌تواند کمک شایانی باشد. یکی از تکنیک‌هایی که درمانگران پیشنهاد می‌دهند؛ تکنیک کاهش حساسیت است؛ یعنی قبل از هر چیزی، تمرین ریلکس بودن، تنفس اصولی، شل کردن عضلات و گفتوگوی درونی را آموزش می‌دهند و به تناسب کم‌کم آن را به بقیه ابعاد بست می‌دهند و ترس را به اجزای آن تقسیم می‌کنند. در نهایت با استمرار این تمرینات، به چگونگی مدیریت ترس در لحظه دست پیدا می‌کنند.
راهکارهایی برای کنترل ترس از ارتفاع
۰۱
مطرح کردن مشکل آکروفوبیا با دیگر کوهنوردان و همنوردان
قبل از هرچیزی از تجربه دیگران بهره‌مند شوید. اطلاعات مسیر را بگیرید با نقشه مقایسه کنید، سعی کنید خودتان را در موقعیت متصور شوید، و مسیر را بارها و بارها در ذهن خود مرور کنید تا در ذهنتان تسلط کافی به وجود بیاید. یادتان باشد شما تنها فردی نیستید که از ارتفاع می‌ترسد! با مطرح کردن موضوع شاید با افرادی مواجه شوید که مثل شما با این ترس دست و پنجه نرم کردند، حالا بهتر از قبل شده‌اند و شاید بتوانید از تجربیات آن‌ها استفاده کنید. این دلیل خوبی برای آشنا شدن با دیگر کوهنوردان نیز هست! مهم‌تر از هرچیزی دیگران به ترس شما آگاهند و تلاششان را برای مراقبت و محافظت از شما انجام می‌دهند.
۰۲
طریقه صحیح تنفس را از نو بیاموزید
از تمرینات یوگا شروع کنید و به منظم کردن نفس‌های خود بپردازید. نفس را در سینه حبس نکنید و با تمرینات متفاوت به شناخت از بدن خودتان برسید. برای مثال بدانید در موقع ترس کجاها گرفتگی بیشتری دارید و راه‌های خلاص شدن از این گرفتیگی‌ها چیست. مدیتیشن، معمولاً کمک بزرگی برای مواجه شدن با انواع ترس است. حتماً امتحانش کنید.
۰۳
به خودتان و تجهیزاتی که به همراه دارید، اطمینان داشته باشید
مطمئن باشید شما از توانایی لازم برای بودن در جاهای مرتفع بهره‌مند هستید. به مرور، با تمرین و تکرار در این زمینه بهتر می‌شوید. برای اینکه اعتماد به‌نفس بیشتری داشته باشید، توصیه می‌شود از تجهیزات مناسب استفاده کنید تا خیالتان از این بابت راحت باشد. برای مثال حتماً کوله چینی اصولی انجام دهید تا در ارتفاع به راحتی با ارگونومی بدنتان هماهنگ شود و تعادلتان را افزایش دهد. کفش مناسب با زیره‌های تخصصی نیز از شدت لغزش شما جلوگیری می‌کند. در نهایت تمام این لوازم به حفظ تعادل و راحتی شما کمک می‌کنند و از نظر ذهنی بر اعتماد به‌نفستان می‌افزایند.
۰۴
عامل ترس را شناسایی کنید
با دقت کردن به نقشه راه، آمار تمامی پرتگاه‌ها را بدست بیاورید و منطقی موقعیت را بررسی کنید. همیشه یادتان باشد هنگامی که در آرامش هستید، راجع به مکان‌های مرتفع فکر کنید و ببنید ترس واقعی کی به سراغتان می‌آید؟ در چه ارتفاعی؟ آیا وقتی از روی پل هم گذر می‌کنید، احساس مشابه دارید؟ شیب برایتان ترسناک است یا پراتگاه؟ وقتی از حال خودتان در موقعیت‌های متفاوت آگاه باشید؛ به مراتب راحت‌تر می‌توانید ترستان را در واقعیت مدیریت کنید.
۰۵
از ارتفاع هرگز پایین را نگاه نکنید
در ارتفاع اگر قصد دارید بچرخید یا حتی برای ادامه دادن مسیر سعی کنید روی یک نقطه در دور تمرکز کنید و هرگز به پایین نگاه نکنید تا دچار سرگیجه نشوید. این کار ممکن است عدم تعادل را برایتان رقم بزند و در نهایت باعث سقوط شما شود.
۰۶
از قضاوت شدن نترسید!
اگر در موقعیت مرتفع قرار گرفتید و هیچ راهی جز ادامه دادن نداشتید، ولی از طرف دیگر؛ دچار لرزش و سرگیجه شدید؛ در این موقعیت خجالت را کنار بگذارید و حتی شده چهار دست و پا ادامه دهید! بله، کاملاً درست خواندید؛ چهار دست و پا!! به خودتان یادآور شوید هیچ چیزی مهم‌تر از جان شما نیست و سلامت رفتن و برگشتن مهم‌ترین اصل کوهنوردی است. بنابراین بدون فکر کردن به مورد تمسخر واقع شدن، هر کاری که از دستتان برمی‌آید برای حفظ جان شیرینتان انجام دهید.
۰۷
به ترس با نگاهی مثبت بنگرید!
بهتر است برچسب منفی‌ای که نسبت به ترس وجود دارد را بردارید و با نگاهی بهتر به آن فکر کنید. یادتان باشد در کوهنوردهای افراطی، این ترس است که تا حالا حافظ جانشان شده است. ترس باعث می‌شود تا ذهن موقعیت خطر را تشخیص دهد و در راستای نجات شخص از آن مخمصه عمل می‌کند. بنابراین فکر نکنید همیشه حس تلخ و بدی است! ترس را می‌توان در خیلی از مواقع یک دوست عاقل در نظر گرفت که مانع از انجام کارهای پر ریسک می‌شود.
۰۸
یادتان باشد دست از تلاش برندارید
ماهیت ترس یعنی ترغیب به ماندن در حاشیه‌ی امن، اما اگر قرار باشد ترس چهره‌ی وحشت به خود بگیرد و بازدارنده از انجام امور باشد، دیگر نمی‌شود فقط به شکل یک ترس ساده به آن نگریست. در این موقعیت آن را در دسته فوبیا قرار می‌دهند و راهکارهای درمانی و مراقبتی پیشنهاد می‌شود که در این بلاگ به طور مفصل به راهکارهای آکروفوبیا و یا ترس از ارتفاع پرداختیم.
اگر حس می‌کنید نیاز است بیشتر شرایط خودتان را مورد بررسی قرار بدهید، بهتر است به یک روان درمان مراجعه کنید تا به طور مستمر در مسیر بهبودی با کمک یک فرد متخصص بربیایید. هیچ دارویی برای درمان فوبیا طراحی نشده است. با این حال بعضی داروها می توانند به علائم وحشت و اضطراب کمک کنند. حتما زیر نظر پزشک به استفاده از دارو دست بزنید.
امیدواریم همه کوهنوردان مبتلا به آکروفوبیا بتوانند بر شرایط ترس خود تسلط پیدا کنند تا از خواسته قلبیشان برای صعود؛ به اجبار دست نکشند.
منبع :
تعداد بازدید : 313
تعداد بازدید : 313
نظرات دیگران؛